Pacjent, który udaje się do placówki opieki zdrowia, ma wiele praw, które powinny być bezwzględnie przestrzegane.
Na przychodni czy szpitalu ciąży odpowiedzialność udzielenia pacjentowi odpowiedniej pomocy. Lekarz z kolei, to osoba zaufania publicznego. Obowiązuje go tajemnica lekarska, której naruszenie może mieć bardzo poważne konsekwencje.
Jakie są obowiązki lekarza w stosunku do pacjenta?
Każdy lekarz musi przestrzegać pewnych zasad, które określane są przez polskie prawo medyczne, a także, jakie dyktuje mu etyka zawodowa. Gdy udajemy się do doktora, liczymy na uzyskanie pomocy i informacji dotyczących naszego zdrowia i chorób, z jakimi się zmagamy. Co to oznacza, dla przyjmującego nas specjalisty?
Między innymi, musi on przekazać nam dane dotyczące naszego schorzenia, w sposób dla nas jasny i zrozumiały, nawet jeśli nie posiadamy wiedzy z zakresu medycyny. Co więcej, diagnozę musi postawić na podstawie obecnej wiedzy medycznej, przy użyciu wszystkich dostępnych środków zapobiegania, rozpoznawania i diagnostyki chorób.
Lekarz sam z siebie nie ma prawa zataić przed nami żadnych informacji dotyczących naszego stanu zdrowia, jednak prawem każdego pacjenta jest wystąpienie z prośbą, o nieudzielanie pewnych informacji. W takiej sytuacji lekarz musi uszanować wolę pacjenta i postępować zgodnie z jego prośbą, nawet jeśli jego sumienie podpowiada mu coś innego.
Tutaj warto wspomnieć, o głośnym ostatnimi czasy temacie, jakim jest klauzula sumienia. Każdy lekarz ma prawo się na nią powołać, jednak tylko w konkretnie określonych przypadkach. Należą do nich:
- wykonanie aborcji,
- pomoc w popełnieniu samobójstwa,
- eutanazja,
- przeprowadzenie selekcji eugenicznej,
- wypisanie środków odurzających, dopingujących, aborcyjnych i antykoncepcyjnych.
Część z nich – aborcja i wypisywanie środków antykoncepcyjnych – wzbudza u wielu osób zastrzeżenia, jednak w trosce o moralność i sumienie lekarzy, do żadnej z tych czynności nie mogą oni zostać zmuszeni. Mają natomiast obowiązek wskazać pacjentowi lekarza, bądź ośrodek zdrowia, w którym według jego wiedzy będzie mógł uzyskać pomoc.
Czy muszę być członkiem rodziny, by uzyskać informacje na temat zdrowia pacjenta?
By uzyskać informacje dotyczące zdrowia naszego bliskiego, musimy być do tego upoważnieni. Może to być pismo – warto spisać takie w domu i mieć je schowane, by w razie potrzeby ograniczyć sobie stres związany z utrudnionym dostępem do informacji – ale równie dobrze, taką deklarację można złożyć ustnie w placówce zdrowia. Personel medyczny ma obowiązek odnotować to w dokumentacji.
Kiedy upoważnienie nie jest konieczne? Kiedy pacjent ma poniżej 16 lat i nie jest jeszcze uprawniony do samostanowienia o sobie. W tej sytuacji jego rodzice lub opiekunowie prawni muszą być poinformowani o stanie zdrowia. Nie jest to jedyna sytuacja, w której nie jest wymagane upoważnienie.
Jeżeli pacjent jest dorosły, ale w chwili obecnej jest nieprzytomny lub nieświadomy tego, co się dzieje, można udzielić informacji jego bliskim. Za osoby bliskie uznaje się przedstawicieli ustawowych, małżonka lub małżonkę, dzieci, rodziców lub osoby pozostające we wspólnym pożyciu. Do grupy tej zazwyczaj niestety nie zalicza się rodzeństwa.
Upoważnienie obowiązuje cały czas, oznacza to, że można się na nie powołać tak długo, aż nie zostanie odwołane przez pacjenta. Może się jednak zdarzyć, że konieczne będzie zwrócenie się do placówki, w której zostało złożone, w celu otrzymania odpowiedniego dokumentu.
Jeśli zostaliśmy upoważnieni, nie ma znaczenia, czy informacje chcemy uzyskać osobiście, czy przez telefon. Placówka medyczna musi dołożyć starań, by jak najlepiej nas zidentyfikować – nie może nam odmówić z powodu tego, jaki sposób komunikacji wybraliśmy.
Kiedy lekarz nie chce udostępnić informacji, mimo upoważnienia
Jeśli posiadamy odpowiedni dokument, nic nie zwalnia lekarza z obowiązku udzielenia nam informacji, jeśli tego nie zrobi, możemy zgłosić się na przykład do adwokata prawa medycznego. W kancelariach tego rodzaju pracują osoby, które mają nie tylko wykształcenie prawnicze, ale także doświadczenie w poruszaniu się w gałęzi medycznej prawa. Są to specjaliści, którzy dołożą wszelkich starań, by wyegzekwować od placówki medycznej nasze prawa.