Separacja to stan, w którym dochodzi do rozkładu pożycia małżeńskiego. Wyróżnia się separację oficjalną i separację nieformalną. O ile separacja orzeczona przez sąd niesie ze sobą wiele konsekwencji, to separacja uzgodniona tylko między małżonkami nie ma mocy prawnej. Wiele osób zastanawia się, czy separacja nieformalna zwalnia z konieczności płacenia alimentów. Czy można się o nie starać i czy są przesłanki do otrzymania alimentów w trakcie separacji nieformalnej?
Czym jest separacja małżeńska?
Decyzja o separacji pociąga za sobą różne konsekwencje. Są one jednak różne w zależności od tego, czy jest to separacja formalna, czy separacja nieformalna. Te dwie formy separacji małżeńskiej powodują, że małżonkowie chociaż są zwolnieni ze wspólnego pożycia, to nadal muszą wypełniać niektóre obowiązki. Potocznie separację określa się jako ograniczony lub cichy rozwód. Małżonkowie w separacji nie są już instytucją, która ma obowiązek wspólnego pożycia, ale są obarczeni większością skutków, jakie niesie ze sobą orzeczenie rozwodu. Co istotne, separacja małżeńska to nadal związek utrzymany formalnie, przez co powrót do przedmałżeńskiego nazwiska czy wstąpienie w nowy związek są prawnie niemożliwe.
Czym jest i co oznacza separacja nieformalna
Separacja nieformalna polega na dobrowolnej i świadomej decyzji o czasowej rozłące, która jest wynikiem uzgodnień między małżonkami. Taki rodzaj separacji nie pociąga za sobą żadnych skutków prawnych, tak jak dzieje się to w przypadku separacji formalnej (oficjalnej), rozpatrywanej przez sąd na wniosek powodów, po złożeniu pozwu o separację. Separacja nieformalna nie jest orzekana przez sąd, ale jest to sytuacja, w której małżonkowie rozstają się w wyniku zaniku relacji i więzi małżeńskiej. Jest to jednak ich prywatna decyzja, która nie ma mocy prawnej.
Separacją nieformalną jest więc stan pary małżeńskiej, która samodzielnie decyduje o utrzymaniu związku formalnie, ale daje sobie czas na przemyślenie “co dalej”. W związku z tym separacja często jest okresem utożsamianym z czasem przed rozwodem. Chociaż często tak bywa, to nie jest to reguła, która zawsze się potwierdza. Niektóre pary po separacji nieformalnej decydują się na dalsze życie razem i próby ratowania związku.
Wiele osób nie wie, że przeciągając separację nieformalną, mimo braku kontaktu z małżonkiem, wszystkie zakupione dobra są majątkiem wspólnym, a w przypadku śmierci ich dziedzicem jest współmałżonek.
Separacja nieformalna a alimenty
W Kodeksie Rodzinnym i Opiekuńczym ustawodawca w art. 60 przewidział zapisy dotyczące roszczeń związanych z separacją lub rozwodem. Są to jednak zapisy, które przysługują po orzeczeniu separacji formalnej, zasądzonej przez sąd. Separacja nieformalna nie stanowi jednak o rozwiązaniu małżeństwa. Jak w takim przypadku kształtuje się obowiązek alimentacyjny pary będącej w separacji?
Separacja nieformalna ma na celu rozdzielenie małżonków, co ma mieć pozytywny wpływ na poprawienie relacji w związku. Uzgodnienia między parą o czasowym rozstaniu nie mają jednak mocy prawnej, w związku z czym decyzja o takiej separacji nie pociąga za sobą skutków prawnych. Separacja nieformalna to stan, w którym związek małżeński cały czas trwa, dlatego nie może zaistnieć sytuacja zasądzenia o alimentach, ale poruszona może zostać kwestia świadczenia na rzecz rodziny.
Przesłanki do uzyskania alimentów podczas separacji
Obowiązek alimentacyjny w trakcie separacji określa artykuł 614 § 3 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego. Oznacza on, że małżonkowie mimo separacji są zobowiązani do wzajemnej pomocy, ale tylko jeśli taka pomoc materialna, psychiczna czy duchowa jest konieczna. Prawo do alimentów może orzec tylko sąd, który po rozpatrzeniu sytuacji dokonuje decyzji do prawie do uzyskania alimentów podczas separacji lub bez niej. Separacja nie powoduje ustania małżeństwa, więc obowiązek alimentacyjny ciążący na małżonkach nie jest ograniczony czasowo. O alimenty może się starać małżonek, który nie posiada wystarczającej ilości środków do utrzymania i żyje w niedostatku.
